MÜZİK Çocukluğumuzda müziği; radyoda (1), sinemada (2), çermik yolundaki lunaparkta (3), istasyondaki büfenin bahçesinde, Veli Baba çay bahçesinde, Banyolar'da ve pikaplarda (4) dinlerdik. Müziği; sanat müziği (5), halk müziği (türkü) (6), arabesk-fantezi-taverna (7), Türk hafif müziği (aranjman) (sekiz), Batı müziği (9) şeklinde ayırmak gerekir.   DİPNOTLAR 1-Uzun dalga 1245 metreden yayın yapan Erzurum, Ankara, İstanbul ve Çukurova Radyoları. Kısa dalgadan yayın yapan, arabesk müzik çalan Polis ve Meteoroloji'nin Sesi Radyoları..Arabesk müzik çalan Doğu Bloku Ülkeleri'nin Radyoları. (Bulgaristan, Doğu Almanya, Budapeşte, Kıbrıs Radyo Korporasyonu (Rum Radyosu.) Burası Moskova, burası Moskova diyerek yayına başlayan, uzun süren korkutucu bir gong sesi çalan ve müzik yayını yapmayan Moskova Radyosu. Burası İran Tahran diyerek yayına başlayan Tahran Radyosu. Türkiyedeki seçim sonuçlarını doğru tahmin eden BBC, Kıbrıs Bayrak Radyosu, gemiden yayın yapan Amerika'nın Sesi Radyosu..Zeynep Hanlarova, Flora Kerimova'nın şarkılarının çalındığı Azebaycan, Irak Türkmen, Mısır ve Lübnan Radyoları. Orta Şark'ın bülbül sesli sanatçısı Ümmü Gülsüm’ün, Enta Omri ve Taleal bedru aleyna şarkıları meşhurdu.   2-Sinemanın yan tarafında havuzun kenarındaki uzunca söğüt ağacının dalındaki Sinepanç marka hoparlör vasıtasıyla Suat Sayın, Behiye Aksoy başta olmak üzere sanat müziği çalınırdı. Behiye Aksoy'un; Kederli günlerimde, Bir garip yolcu ve Arım balım peteğim şarkıları devamlı çalınırdı. ''Bir garip yolcu'' şarkısı, arabesk olduğu gerekçesiyle TRT'de çalınmazdı. TRT, şarkıların sözlerine bile sansür uygulardı. Zeki Müren'in kliplerinin çoğusu TRT televizyonunda yayınlanmayıp düzeltilmesi için iade edilirdi. 3-Öğle vakti başlayıp akşama kadar süren müzik yayını her yerden duyulurdu. En çok; Yüksel Özkasap (Hasretlik kâr etti cana), Nuri Sesigüzel (Ağlayan gözlerim, Fırat kenarında yüzer kayıklar ve Ezo Gelin..), Yıldız Tezcan (Kaybolan günler) şarkıları çalınırdı. ‘’Gitme gel gel Handan, bırakma beni, senin aşkınla ben olmuşum deli..’’ şarkısı ise devamlı çalınırdı. Tok sesli bir türkücü de; ‘’Dolana ay dolana, dolana gün dolana, şirin canım vermişim, bana yâri bulana.’’ türküsünü bağırarak söylerdi. Sami Kasap’ın; ‘’Gözünün rengini sordum kara sevda dediler, Beni Mecnun edenin ismine Leyla dediler..’’ türküleri çalınırdı. 4-Şarkılar, pikap vasıtasıyla her iki yüzünde şarkı olan 45'lik plaklardan dinlenilirdi. 45'lik plak firmaları; Grafson, Sahibinin Sesi, Odeon, Türküola, İstanbul Plak, Taç Plak, Şah Plak, Palandöken, Columbia, CBS ve Elenor Plak.. Daha sonra, her bir yüzünde 5-6 şarkı olan 33'lük long-play’ler, sonra da kasetler çıktı. Kasetler Gaziantep’te bulunan Çağdaş Plak firması tarafından çıkarılırdı. Plakçıda bulunan sanatçı listesinden seçilen şarkılar kasete doldurulurdu. En çok da, Dadaş Sineması'nın olduğu binada bulunan Stüdyo-Beta’da bu işlem yapılırdı. (Arka sayfada Pankreas Güreşçisi Coni Kugar'ın maceraları yayınlanan ve haftalık çıkan 1001 Roman dergisi ön sayfada yayınladığı kuponlarla pikap çekilişi yapıyordu. Çekilişe katılmak için 4 kupon göndermek gerekiyordu.) 5-İstanbul Radyosu'nda yayınlanan ''Tanıdınız mı?'' programını Tarık Gürcan şöyle sunuyordu; -Sanatçımız programına başlıyor, bakalım tanıyabilecek misiniz? Saz arkadaşları; Sadi Işılay, Yorgo Bacanos, Vecihe Daryal, Vecdi Seyhun, Fevzi Aslangil ve Niyazi Sayın. Zeki Müren bir şarkı söyledikten sonra, Tarık Gürcan'la sohbet ediyor. (İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi'ni birincilikle bitiren, Türkçeyi en güzel konuşan sanatçı bütün şarkıların notalarını da ezbere biliyor. İstanbul Radyosu'nun açtığı solistlik sınavını birincilikle kazanan sanatçının, Kahır Mektubu adlı şarkısı yarım saat sürüyordu. Londra'da Royal Albert Hall'da konser veren tek Türk sanatçısı olan Zeki Müren bütün mal varlığını Mehmetçik Vakfı'na bağışladı. Zeki Müren, Pırellı Lastikleri için yapılan reklam programına çıkardı. ''Gözünüz yolda kulağınız bende olsun, kıymetli şoför arkadaşlarım'', diye başlayan anons cümlesinden sonra, İstanbul'un en sosyetik semtlerinden 6-7  tane isim saydıktan sonra şöyle derdi; - Ve ismini sayamadığım 217 hanın dinleyicim için, bestesi Muzaffer İlkar'a ait olan hicaz makamındaki ''Tadı yok sensiz geçen ne baharın ne yazın..'' şarkısını söylüyorum efendim. Program şöyle kapanıyordu; -Hürmetlerimi lütfen kabul buyurunuz efendim.. Zeki Müren bir röportajında, ömründe hiç kimsenin kalbini kırmadığını söyler. Çoğu sanatçıyı kuliste döven Gazinocular Kralı Fahrettin Aslan, Zeki Müren ile hiç bir problem yaşamadığını söyleyip programın sonunda ücretini zarf içerisinde gönderdiğini söylüyor. Zeki Müren sahneye çıkmadan önce masalarda yemek olmamasını rica ediyor. Sahne alan Sanatçı, programını icra ederken kesinlikle kağıt ile gelen istek şarkılarını dikkate almıyor. Bir gün Sanatçı sahneye çıkarken saz ekibinden birisinin sarhoş olduğu bilgisi geliyor. Zeki müren, kulise gidip şöyle söylüyor; - Bu arkadaşımız galiba yorgun! Evine gönderelim istirahat edip yarın gelsin. Ama ücretini kesmeyelim. Gazinoların reklamları Hürriyet gazetesinde yayınlanırdı. Zeki Müren ve Emel Sayın'ın tam sayfa posterleri çıkardı. Üst tarafta SON 3/5 GALA, sağ alt tarafta ise Stüdyo Yaşar veya Stüdyo Erol yazıları olurdu. Bülent Ersoy (Gitarcısı Cengiz Coşkuner, ud sanatçısı Coşkun Sabah), Eda Karaytuğ, Muazzez Ersoy (Kemancısı İlyas Tetik, kanun Halil Karaduman), Belgin Gök, Ayşe Taş, Eylül Turan, Gül Yazıcı, Ayşe İnak Ekiz, Neş’e Can, İclal Eroğlu, Bilge Pakalınlar, Muazzez Abacı, Seda Gökkadar, Canan Sezgin Geylan (Keman da çalıyor.), Emel Sayın (CRR salonunda verdiği konserin yönetmeni ve kemancısı Selçuk Tekay), Ela Altın, Çiğdem Gürdal, Ayşegül Durukan (Amerika'ya yerleşti.), İnci Çayırlı, Elif Güreşçi, Belgin Erol, Mediha Demirkıran, Mustafa Sağyaşar, Mediha Şen, Nermin Demirçay, Perihan Altındağ Sözeri, Sevim Deran, Nesrin Sipahi, Sevim Tanürek, Semahat Özdenses, Tülin Korman, Yüksel Uzel (Güney Afrika'ya yerleşti.), Belkıs Özener. (Hülya Koçyiğit, Filiz Akın ve Fatma Girik’in rol aldığı filmlerde onlar adına play-back yaparak şarkı söyledi). Pazar günleri radyoda; sanat müziği, halk müziği ve Türk hafif müziği dinleyici istekleri olurdu. Sanat müziği dalında en çok Zeki Müren ve Emel Sayın'dan şarkılar istek alırdı. 6- Çermik Şenlikleri'ne sanatçı ve enstrümanlarıyla destek veren, TRT Erzurum Radyosu'nun her gün ikindi ile akşam arası Yurttan Sesler Korosu adı altında Hulusi Seven yönetiminde programı vardı. Daha sonra; Suat Işıklı, Fuat Lehimler ve Mehmet Çalmaşır şeflik yaptılar. Saz sanatçıları; Suat Işıklı (nefesli saz), Nurullah Akçayır, Ekrem Çakıllı, Osman Mavioğlu (ritm saz), Muammer Özkavcı, Fuat ve Abdurrahman Lehimler (bağlama), Fahri Koçoğlu, Cengiz Çelenk, Metin Gülebenzer, İlhami Kamber, Ayhan Seratlı, Bayram Şengül, Raci Alcan. Ses sanatçıları; Faruk Kaleli, Raci Alkır, Arif Sağ, Mükerrem Kemertaş, Gündüz Gözümoğlu, Lütfi Ortakale, Muharrem Akkuş, Fuat Durular, Mete Çelenk, Mehmet Çalmaşır, Remzi Dane, Aysun Gültekin, Gürkan Özpeker, Zeki Süzergil, Yavuz Değirmenci, Kenan Tuna, Kubilay Dökmetaş, Ragıp Topçu, Aysun Gültekin. -Köprünün başlarında hanım eylen eylen, canım eylen ben de gelim.. -Bu tepe pulli tepe, nenni de yarim nenni, su gelir sere serpe... -Deli gız sinin geliyor/Sinide neler geliyor/Ayağan çorap geliyor.. -Livan livan livan oy livan oy..nakarat -Pınar başından bulanır, canım oy. İner ovayı dolanır canım oy. -Gel yanıma yanıma seni saram canıma. Saçlarından bir tel ver, ilaç edim yarama. -Kundurama kum doldu.. -Karakaş gözlerin elmas, bu güzellik sende de kalmaz.. -Kara tren gelmez m’ola, düdüğünü çalmaz m’ola. Gurbet ele yar yolladım. -Tren gelir hoş gelir ley ley limi limi ley odaları boş gelir, limi limi güzel gel bize.. TRT Erzurum Radyosu, sanat müziği korosu da kurdu. Koro, programına hicaz veya hüzzam faslıyla başlardı. TRT’de türkü söyleyen sanatçılar; Aşık Veysel, Neşet Ertaş, Muzaffer Sarısözen, Aşık Yaşar Reyhani, Ahmet Gazi Ayhan, Ali Ekber Çiçek, İzzet Altınmeşe, Necla Erol, Özay Gönlüm, Muazzez Türüng, Saniye Can, Muzaffer Akgün, Nurettin Çamlıbel, Nurettin Dadaloğlu, Can Etili, Yıldıray Çınar, Fatma Türkan Yamacı, Nevin Akkol, Nurten İnnap, Aliye Akkılıç, Hülya Süer, Bedia Akartürk, Nida ve Neriman Altındağ Tüfekçi, Ahmet Sezgin, Şakir Öner Günhan, Ümit Tokcan, Kâmil Sönmez, Bilge ve Ömer Şan, Seha Okuş, Mehmet Özbek, Turan Engin, Fethi Siverekli. 7-Arabesk-fantezi; Orhan Gencebay (İlk şarkısı, Neredesin Leylam), Esengül (Taht kurmuşsun kalbime 500 binlik satışla rekor kırdı. 16 yaşında Lunapark Gazinosu'nda Emel Sayın'ın alt kadrosunda sahne alan sanatçı ertesi gün Bebek Belediye Gazinosu'nda assolist olarak sahne aldı. Plak yapmak için stüdyoya provasız girerdi. Esen Ağan'a, Esengül lakabını Nail Bayşu verdi. Konserleri esnasında, ön masada mafya babaları otururdu.), Bülent Ersoy, Müslüm Gürses (İlk şarkısı, Sen yoksun diye.), Gülden Karaböcek, Mine Koşan, Suat Sayın, Cengiz Kurdoğlu, Nejat Alp, Gönül Akkor, Tüdanya, Bergen, Gönül Yazar (Kanun çalan Coşkun Erdem), Kısmet Kandıralı (Babası klarnetçi Mustafa Kandıralı), Ayşe Tunalı, Ümit Besen, Fatih Kısaparmak, Atilla Kaya, İbrahim Erkal. 8-Türk hafif müziği/aranjman; Esin Afşar (Oktay Sinanoğlu'nun kardeşi), Cem Karaca, Barış Manço, Semiha Yankı (1974 yılında ilk defa katıldığımız Eurovision Şarkı yarımasında, Seninle bir dakika adlı şarkısı sonuncu oldu.), Lale Belkıs, Esmaray, Nil Burak, Elvıs Presley'in Türkiye temsilcisi Erol Büyükburç (Jezabel), Alpay, Ayla Dikmen, Zaliha, Selda Bağcan, Fikret Kızılok (Arda Uskan'la Aşık Veysel'in yanına gidip iki türküsünü plağa okumak için izin aldı.), Semiramis Pekkan, Berkant, Ajda Pekkan, Işıl German, Asu Maralman, Rıza Silahlıpoda, Ersan Erdura, Ersen ve Dadaşlar, Beyaz Kelebekler, Ertan Anapa, Üç Hürel, Yasemin Kumral, Modern Folk Üçlüsü, Cici Kızlar, Attila Atasoy, Hümeyra, Esin Engin Orkestrası. Tango söyleyen Fehmi Ege ve Şecaattin Tanyelli.. 9-Michael Jackson (Whatever, gitarda Santana), Rob Thomas (Smooth, gitarda Santana), Amy wınhouse (You know I'm no god), Mireille Mathieu (Caruso), Cat Stevens (Müslüman olup, Yusuf İslam adını aldı), Cher (Dov'e l'amore), Julio Iglesias (Nathalie), Luz Casal (Historia de un amor), Enrique Iglesias ve Nadia ( Tired of being story), Dalida ( Besame mucho), Abba, Beatles, Laura Branigan, Gloria Gaynor, Celine Dion, Tom Jones, Tina Turner, Frank Sinatra, Elvis Presley, Adamo. Paul Mauriot ve James Last Orkestrası. Sezen Cumhur Önal ve Fecri Ebcioğlu tarafından yabancı sanatçılara Türkçe şarkı okutuluyordu. Bazen de yabancı şarkı müziklerine Türkçe sözlerle şarkı yapılıyordu. *Christian Adam'ın; Si tu savais combien je t'aime (Seni ne kadar çok sevdiğimi bir bilsen.) şarkısınının müziğine Gönül Yazar /Seni sordum hatıralara, bilmiyoruz dediler, Gökben/ Mutlulukla randevum vardı, adlı şarkıları okudular. *Salvatore Adamo'nun; Tombe la neige /Her yerde kar var şarkısını, kendisi Ajda Pekkan ve Nilüfer söyledi. *Juanito; Gardiyan/ Gözleri aşka gülen / Sus sus sus kimseler duymasın / Arkadaşımın aşkısın. *Lili İvanova; Bulutlar /Nisan şakası/ Uteha. *Nonna Bella; Hayat geçmeden, vakit bitmeden, görseydim seni dünya gözüyle.. *Dario Moreno; Kalenin bedenleri. *Peppino di Capri; Melankoli ne güzelsin. *Sacha Distel; Kime derler sana derler. *Theo Sarapo; O günler nerde nerde. *Patrıcıa Carlı; Özlerim İstanbul'u. *Mina; Dön bana. *Maya Casabianca; Esmerim / Üsküdar'a giderken. *Mireille Mathieu'nun; L'aveugle şarkısının türkçe versiyonunu Ayten Alpman söyledi. (Bir başkadır benim memleketim.) *Lili İvanova’nın; Camino şarkısının Türkçe versiyonunu, Selda Bağcan söyledi. (O günler) *Fairouz'un Saalouny el nas adlı şakısını; ''Nerde o günler'' adıyla Mine Koşan ve Müslüm Gürses söyledi. *Emel Sayın, İran konserinde farsça şarkılar söyledi. *Mine Koşan, Mısır Televizyonunda Arapça konser verdi. *Ajda Pekkan, Fransızca şarkı söyledi. Paris Olympıa'da konser veren tek Türk sanatçısı. **Alvar'lı Efe Hazretleri'nin gazellerini Nesimi Ateş okudu. NOT: Milliyet/Karacan yayınlarından haftalık çıkan HEY dergisi (1 lira) çeyrek gazete ebadında olup 2. hamur kağıda basılırdı. Müzikle ilgili haber ve röportajlar bulunurdu. Her sayısında sanatçı posteri verirdi. ''Rossini'nin Sevil Berberi'' uvertürünün 2.45 dakikadan sonraki kısmı, radyoda Ziraat Bankası reklamlarında fon müziği olarak verilirdi.